Ad Code

Responsive Advertisement

သာသနာ႔အလံ


သာသနာ့အလံ ျဖစ္ေပၚလာပံု
ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကပင္ ကိုးကြယ္လာေသာ ဗုဒၶသာသနာေတာ္၏ အခြင့္အေရးမ်ား ယုိယြင္းပ်က္စီးလာျခင္းကို ကာကြယ္ရန္ သာသနာ့၀န္ထမ္းရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ လူဒါယကာအေပါင္းတို႔ အတူ ပူးတြဲျပီး ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းတခု ဖြဲ႕စည္းရန္ ၾကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။ ၁၈၈၅ ၊ ဧျပီ ၂၈ တြင္ သီဟိုဠ္ကၽြန္း ၊ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ ကဆုန္လျပည့္ေန႔ကို ခမ္းနားစြာ က်င္းပရန္ အစီအစဥ္ႏွင့္ အျခားဘာသာေရးပြဲေတာ္မ်ားတြင္ပါ အမွတ္တရအျဖစ္ အလံတခုလႊင့္ထူရန္ စဥ္းစားခဲ့ၾကသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ကိုလံဘိုျမိဳ႕သားတုိ႔သည္ မိရုိးဖလာကိုးကြယ္မႈအထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ ဗုဒၶအလံေတာ္ တီထြင္ရန္ ၾကိဳးပမ္းၾကသည္။ ထိုအလံကို ၁၈၈၅ တြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ကမာၻက အသိအမွတ္ျပဳသည္မွာ ႏွစ္ ၁၀၀ ေက်ာ္သာ ရွိေသးသည္။ ၁၉၅၁ မွ ကမာၻတ၀န္းရွိ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ႏို္င္ငံမ်ားမွ လက္ခံလာျခင္း ျဖစ္သည္။ 

သာသနာ့အလံစတင္တီထြင္သူကို ဟင္နရီစတီလ္အိုးေကာ့ (Henry Steele Olcott) ဟု ထင္ေနၾကျပီး အမွန္တကယ္တမ္းမွာ စီပီဂုဏ၀ၯန (C.P Gune Wardene) ျဖစ္သည္။ 
ပထမဆံုး ဟင္နရီစတီလ္အိုးေကာ့ အေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါမည္။ သူသည္ အေမရိကန္ႏို္င္ငံသား အျငိမ္းစားဗိုလ္မွဴးၾကီးျဖစ္ျပီး ၁၈၃၂၊ ၾသဂုတ္ ၂ တြင္ နယူးဂ်ာစီျပည္နယ္၊ Orange ျမိဳ႕တြင္ ပရိုတင့္စတင့္ခရစ္ယာန္မိဘမ်ားမွ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ အသက္ ၂၉ တြင္ အေမရိကန္ျပည္တြင္းစစ္အတြင္း ၀င္ေရာက္အမႈထမ္းျပီး ဗိုလ္မွဴးၾကီးအျဖစ္ အျငိမ္းစားယူခဲ့သည္။ အေတြးအေခၚသမိုင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္တြင္ ထင္ရွားျပီး သီအိုဆိုဖီပညာမ်ားကုိေလ့လာကာ ဗုဒၶ၀ါစမ်ားကုိ လိုက္စားရင္း ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျဖစ္လာခဲ့သူျဖစ္သည္။ ၁၈၆၁ အေမရိကန္ျပည္တြင္းစစ္တြင္ ေငြ၀ယ္ကၽြန္စနစ္ကို တိုက္ဖ်က္လိုေသာ တပ္မေတာ္ဘက္မွ ပါ၀င္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ေအာလ္ေကာ့ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ ေရာက္ေနစဥ္က ဗုဒၶႏွင့္ ခရစ္ယာန္ဘာသာတို႔ စကားရည္လုပြဲက်င္းပေနခ်ိန္တြင္ ဗုဒၶဘာသာဘက္မွ အရွင္ဂုဏနႏၵဆရာေတာ္ႏွင့္ ခရစ္ယာန္ဘက္မွ က်မ္းစာတတ္ပုဂၢိဳလ္မ်ား ၁၈၇၃ တြင္ ပနာဒူရျမိဳ႕တြင္ ယွဥ္ျပိဳင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အကဲျဖတ္မွတ္တမ္းမ်ားအရ အရွင္ဂုဏနႏၵက အကုိးအကားခိုင္လံုျပီး အရည္အေသြးသာေၾကာင္း သိရသည္။ ထိုပြဲျပီးေနာက္ ဗိုလ္မွဴးၾကီး ေအာလ္ေကာ့သည္ သီ၇ိလကၤာ၊ ေဂါေလ တြင္ တရား၀င္ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ေၾကျငာခဲ့သည္။ ၁၈၉၁ တြင္ မႏၱေလးသို႔လာေရာက္ျပီး သံဃာေတာ္မ်ားကို ဘာေရာက္ဖူးေျမာ္ေသးသည္။

စီပီဂုဏ၀ၯန (C. P. Gune Wardene)
စီပီဂုဏ၀ၯန သည္ ၁၈၅၄ ၊ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၁၆ တြင္ဖြားျမင္သူျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ သီဟိုဠ္၌ ခရစ္ယာန္သာသနာ လႊမ္းမုိးေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶသာသနာ ျပန္လည္ထြန္းကားေရးႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔၏ အခြင့္အေရးမ်ား ျပန္ရေရးအတြက္ ဗုဒၶသာသနာကာကြယ္ေရးေကာ္မတီကို ၁၈၈၄ ၊ ဇန္န၀ါရီ ၂၇ တြင္ ထူေထာင္ခဲ့သည္။ ထိုအသင္းတြင္ ဟင္နရီစတီးလ္အိုးေကာ့က စီပီဂုဏ၀ၯန ကုိ အက်ိဳးေတာ္ေဆာင္အျဖစ္ ခန္႔အပ္သည္။ စီပီဂုဏ၀ၯန သည္ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ခန္႔ အင္တိုက္အားတိုက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ သူက ခရစ္ယာန္မ်ားတြင္ ၾကက္ေျခနီအထိမ္းအမွတ္ရွိသကဲ့သို႔ ကမာၻ႕ဗုဒၶသာသနာ၀င္အားလံုး လိုက္နာက်င့္သံုးႏိုင္ရန္ ဗုဒၶအလံေတာ္သည္ ေရာင္ျခည္ေတာ္ ေျခာက္ပါး ပါေသာ အေရာင္ကိုသံုးရန္ အၾကံေပးခဲ့သည္။ သူ႕အၾကံအတိုင္း ထိုအလံကို ကဆုန္လျပည့္(ဗုဒၶေန႔) တြင္ တင္ရန္ ေကာ္မတီ၀င္အားလံုး လက္ခံၾကသည္။ ၎အလံပံုကို သရသ၀ိသေႏၵေရသ စာေစာင္တြင္ အခ်ပ္ပိုထည့္ျပီး ၁၈၈၅၊ ဧျပီ ၁၇ ရက္ေန႔တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ တီထြင္သူအမည္ကုိ မေဖာ္ျပခဲ့။ စီပီဂုဏ၀ၯန ကြယ္လြန္ျပီး ႏွစ္ႏွစ္အၾကာ ၁၉၂၈၊ ေမလ ၁ ေန႔ထုတ္ သုဒနမိန စာေစာင္ႏွင့္ ကုိလံဘို ဗုဒၶသာသနာ သီအိုဆိုဖီအသင္း ရာျပည့္စာေစာင္တြင္ မွ ထုိအလံေရးဆဲြသူမွာ စီပီဂုဏ၀ၯန ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ထို႔အျပင္ ဟင္နရီစတီးလ္အိုးေကာ့ ကလည္း ထိုအလံတီထြင္သူမွာ သူ မဟုတ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပ၀န္ခံထားပါသည္။ ထိုအခ်ိန္က သူသည္ အိႏိၵယေရာက္ေနျပီး ၁၈၈၆ ၊ ဇန္န၀ါရီ ၂၈ တြင္ သီဟိုဠ္သို႔ျပန္ေရာက္မွ သာသနာ့အလံကုိ ျမင္ဖူးျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအခါ မ်ားစြာ ေက်နပ္ႏွစ္သက္မိျပီး အလံမွာ အနည္းငယ္ရွည္လ်ားေနသျဖင့္ အမ်ိဳးသားအလံမ်ားကဲ့သို႔ အခ်ိဳးအစားက်နေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရန္သာ အၾကံေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ သာသနာ့အလံေတာ္
ထိုအလံေတာ္ကို သီဟိုဠ္တြင္ ရင့္ေညာင္းေသာ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ အရွင္သီရိသုမဂၤလာေထေရာသည္ မ်ားစြာ သေဘာက်ခဲ့သည္။ ၁၉၅၀ တြင္ သီဟိုဠ္ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ဗုဒၶသာသနာကြန္ဂရက္၏ ဥကၠဌ ေဒါက္တာ ဂီ်ပီမာလာေဆေထရာ ၏ ဆႏၵအရ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ အစည္းအေ၀းၾကီးကို ဖိတ္ေခၚျပီး ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၉၅၆ ၊ ဆဌမသဂၤါယနာတင္ခ်ိန္မွစျပီး အထက္ပါ ကမာၻ႕ဗုဒၶအလံေတာ္ကုိ သာသနာ့အလံအျဖစ္ အတည္ျပဳလႊင့္ထူခဲ့သည္။ ၁၉၈၀ တြင္က်င္းပသည့္ သာသနာေတာ္ သန္႔ရွင္းတည္တံ့ျပန္႔ပြားေရး ဂိုဏ္းေပါင္းစံု သံဃာအစည္းအေ၀းမွလည္း ထုိအလံႏွင့္ပတ္သက္ျပီး အညီအညြတ္ဆံုးျဖတ္ကာ သံဃနာယကလက္စြဲက်မ္းတြင္ ျပဌာန္းခဲ့သည္။

အဓိပၸာယ္
သာသနာ့အလံေတာ္သည္ ျငိမ္းခ်မ္းသာယာျခင္း၊ သည္းခံျခင္း၊ စိတ္ထားျဖဴစင္ျခင္းတို႔၏ အထိမ္းအမွတ္ျဖစ္သည္။ ဘုရားရွင္အား အထူးၾကည္ညိုသျဖင့္ တရားေတာ္ ေဟာၾကားေနသည့္ ဘုရားရွင္၏ အံ့ဖြယ္ေရာင္ျခည္ေျခာက္သြယ္သည္ အထူးခန္႔ညားစြာ ရွိေနသည့္ သေဘာ ယံုၾကည္ၾကသည္။ ထု႔ိေၾကာင့္ ထိုအလံေတာ္ကို ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္သြယ္မွ အေရာင္မ်ားကို အသံုးျပဳခဲ့ၾကသည္။

အရြယ္အစား၊ အေရာင္
အၾကီး = အလ်ား ၉ ေပ x အနံ ၅ ေပ
အလတ္ = အလ်ား ၄ ေပ၊ ၆ လက္မ x အနံ ၂ ေပ၊ ၆ လက္မ
အလတ္ = အလ်ား ၂ ေပ၊ ၃ လက္မ x အနံ ၁ ေပ၊ ၃ လက္မ
အေသး = အလ်ား ၉ လက္မ x အနံ ၅ လက္မ 

ေရာင္ျဖည္ေတာင္ေျခာက္သြယ္အတိုင္း အလံေတာ္တိုင္ဘက္မွ စသတ္မွတ္လွ်င္-
နီလ = အျပာရင့္
ပီတ = အ၀ါရင့္
ေလာဟိတ = အနီေရာင္
ၾသဒါတ = အျဖဴ
မဥ၀ီၨဌ = ပန္းႏုေရာင္ ထုိ ၅ မ်ိဳးကို ေဒါင္လိုက္ထားျပီး-
ပဘႆရ = ျပိဳးျပိဳးျပက္ျပက္ တခဲနက္ ထြက္ေနေသာ အေရာင္အျဖစ္ အလံေတာ္ အစြန္အထက္ေပၚမွ ေနျပီး အျပာ၊ အ၀ါ၊ အနီ၊ အျဖဳ၊ ပန္းေရာင္ တို႔ကိုပင္ အစဥ္အတိုင္း ေအာက္ဖက္သို႔ ထားရွိထားပါသည္။

အသံုးျပဳပံု
(က) အခါၾကီးရက္ၾကီးမ်ား
  1. ကဆုန္လျပည့္ (ဗုဒၶေန႔)
  2. နယုန္လျပည့္ (မဟာသမယေန႔)
  3. ၀ါဆိုလျပည့္ (ဓမၼစၾကာေန႔)
  4. ၀ါေခါင္လျပည့္ (ေမတၱာအခါေတာ္ေန႔)
  5. ေတာ္သလင္းလျပည့္ (ဂရုဓမၼအခါေတာ္ေန႔)
  6. သီတင္းကၽြတ္လျပည့္ (အဘိဓမၼာအခါေတာ္ေန႔)
  7. တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ (သာမညဖလအခါေတာ္ေန႔ ႏွင့္ သံဃာမ်ားေန႔)
  8. တပို႔တြဲလျပည့္ (ၾသ၀ါဒ ပါတိေမာက္ ဓမၼေန႔)

(ခ) ပြဲေတာ္ႏွင့္ အခမ္းအနားမ်ား
  1. ၀ါဆိုပြဲေတာ္
  2. အဘိဓမၼာအခါေတာ္ေန႔
  3. ကထိန္ပြဲေတာ္
  4. ရဟန္းခံရွင္ျပဳပြဲ
  5. ဆြမ္းၾကီးေလာင္းလွဴပြဲ
  6. စာျပန္ပြဲႏွင့္ ဘြဲ႕ႏွင္းသဘင္
  7. နိကာယစာေမးပြဲ၊ တိပိဋကစာေမးပြဲမ်ား
  8. ခြင့္ျပဳခ်က္ရျပီးသည့္ တရားပြဲ
  9. ဘုရားထီးတင္ပြဲ
  10. ဗုဒၶပူဇနိယပြဲေတာ္
  11. ပဌာန္းရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ပြဲ
  12. သံဃာအစည္းအေ၀း
  13. သံဃ၀ိနိစၦယ အဖြဲ႕ စစ္ေဆးဆံုးျဖတ္ရာဌာန
  14. ဘာသာေရး၊ သာသနာေရး သင္တန္းမ်ား

ေရွာင္ၾကဥ္ရန္တို႔မွာ-
ရဟန္းသံဃာပါသည္ျဖစ္ေစ၊ မပါသည္ျဖစ္ေစ ဘုရားဖူးယာဥ္မ်ားတြင္ မသံုးစြဲရ။
လမ္းေဘး၊ လမ္းခြ ၊ ယာဥ္ဆိပ္၊ သေဘၤာဆိပ္မ်ားတြင္ မသံုးစြဲရ။

Post a Comment

0 Comments

Close Menu