အသဲေရာင္ အသား၀ါ စီ ( Hepatitis C )

အသဲေရာင္ အသား၀ါ စီ ( Hepatitis C )

*************************

Hepatitis C virus (HCV) ကူးစက္ခံ ရေပမဲ့ လကၡဏာ မျပဘဲ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ

ရွိေနႏိုုင္ပါတယ္ ။

...

လတ္တေလာကူးစက္ျခင္း ( Acute infection ) လကၡဏာမ်ားမွာ

အစားပ်က္ျခင္း

ပင္ပမ္းႏြမ္းနယ္ျခင္း

ပ်ိဳ႕ အန္ျခင္း

ၾကြက္သား အဆစ္အျမစ္ နာက်င္ျခင္း

ပိန္ခ်ံဳးလာျခင္း

( အသား၀ါျခင္း မ်က္လံုုး၀ါျခင္းက အၿမဲမေတြ႕ ရတတ္ပါ )

10 - 50 % က အလိုုအေလ်ာက္ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္ပါတယ္ ။

ထိုုသိုု႕ ေပ်ာက္ကင္းသူမ်ားသည္ အမ်ားစုုမွာ ငယ္ရြယ္သူအမ်ိဳးသမီး မ်ားျဖစ္ပါတယ္ ။

...

နာတာရွည္ကူးစက္ခံ လကၡဏာမ်ား ( Chronic infection )

ေရာဂါျဖစ္သူမ်ားထဲမွ 80% ကေတာ့ နာတာရွည္ျဖစ္သြားၾကပါတယ္ ။

နာတာရွည္ျဖစ္သူမ်ားမွာ

ပင္ပမ္းႏြမ္းနယ္ျခင္း

အေတြးအေခၚ ဆင္ျခင္ဥာဏ္မ်ား ေရာ့ပါးလာျခင္း

အသဲေျခာက္ျခင္း

ကင္ဆာျဖစ္

အခ်ိဳ႕ မွာ အသဲေျခာက္ၿပီး အစာၿမိဳျပြန္အေျခက ေသြးေၾကာ

ေတြ ထံုုးလာၿပီး ေပါက္ထြက္ျခင္း

တိုု႕ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္ ။

...

ကူးစက္ျခင္း ( Transmission )

ေရာဂါပိုုးရွိသူ၏ ေသြး သြင္းမိျခင္း

မူးယစ္ေဆးထိုုးရာတြင္ ေရာဂါရွိသူႏွင့္ အပ္မ ွ်ေ၀သံုုးျခင္း

ေရာဂါရွိသူ၏ မုုတ္ဆိတ္ရိတ္ ဓါး မ ွ်ေ၀သံုုးျခင္း

တက္တူးထိုုးျခင္း

ကိုုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မွ ခေလးသိုု႕ ကူးျခင္း

တိုု႕ ျဖင့္ ကူးစက္ႏိုုင္ပါတယ္ ။

( ေရာဂါရွိသူႏွင့္ ကာမစပ္ယွက္ျခင္းမွ မကူးဟုု ဆိုုပါသည္ )

Controversial အျငင္းပြားဆဲ ျဖစ္ပါသည္ )

...

ဖက္ျခင္း ၊ နမ္းရႈံ႕ ျခင္း ၊ စားခြက္ေသာက္ခြက္ အတူသံုုးျခင္း တိုု႔ မွ မကူးပါ ။

...

စစ္ေဆးျခင္း ( Diagnosis )

C ပိုုးကူးစက္ၿပီး ၁လခြဲ မွ ၂ လၾကာလ ွ်င္ ေသြးစစ္ပါက ( antibodies to the HCV )

ကိုု ေတြ႕ ႏိုုင္ပါတယ္ ။

...

Viral Load ဆိုုသည္မွာ စီပိုုး ( HCV hepatitis C virus ) ၏ RNA ribonucleic acid 

ေသြး ၁စီစီ မွာ ဘယ္ေလာက္ပါသည္ကိုု တိုုင္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္ ။

RNA ribonucleic acid ရွိေနျခင္းသည္ ဗိုုင္းရပ္မ်ား ပြားေနျခင္းကိုု ျပပါတယ္ ။

Viral Load ကိုု RNA အေရအတြက္ ( number of copies ) ျဖင့္ တိုုင္းပါတယ္ ။

ယခုုအခါ International unit ( IU / ml ) နဲ႕ တိုုင္းပါတယ္ ။

နမူနာ ..

(Numbers are Virus Equivalents per Milliliter)

below 200,000 very low (undetectable by *bDNA* test)

200,000 to 1,000,000 low

1,000,000 to 5,000,000 medium

5,000,000 to 25,000,000 high

above 25,000,000 very high

viral load သည္ ေရာဂါ ကုုသမႈတြင္ ထိေရာက္မႈ ရွိမရွိ အတြက္ အသံုုး၀င္ပါတယ္ ။

viral load နဲျခင္း မ်ားျခင္းသည္ အသဲ မည္မ ွ်ပ်က္စီးမည္ ။ ေရာဂါ ေပ်ာက္မည္ ၊

ပိုုးဆိုုးမည္ ကိုု မခန္႔ မွန္းႏိုုင္ပါ ။

viral load မ်ားရင္ ေရာဂါ ကူးစက္ႏိုုင္မွာ ေသခ်ာေသာ္လဲ ၊ မည္မ ွ် နည္းလ ွ်င္

မကူးစက္ႏိုုင္ ဟုု အေသအခ်ာ မေျပာႏိုုင္ပါ ။

ၾကားဘူးနား၀ ရွိရန္ ေဖာ္ျပျခင္းသာျဖစ္ပါသည္ ။ နားလည္ေအာင္ အေသးစိပ္

ရွင္းျပရန္ မလြယ္ကူပါ ။

...

အသဲေရာင္ စီ ကိုု ကာကြယ္လိုု႕ ၊ ကုုသလိုု႕ လြယ္တယ္လိုု႕ ဆိုုပါတယ္ ။

လံုုးလံုုးေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုုလိုု႕ ရသလား ဆိုုေတာ့ ..

ရုုတ္ခ်ည္းျဖစ္တဲ့ ( Acute hepatitis C ) က အခ်ိန္တိုု အတြင္း ျဖစ္တတ္ၿပီး

ေရာဂါလကၡဏာေတြက ၆ လ ေလာက္ထိ တာရွည္တတ္ပါတယ္ ။

တခါတရံမွာ ကိုုယ္ခံအားက တိုုက္ဖ်က္ႏိုုင္လိုု႕ လံုုးလံုုး ေပ်ာက္သြားတတ္ပါတယ္ ။

.

ပံုုမွန္အားျဖင့္ေတာ့ ဤမ ွ် မရိုုးစင္းပါဘူး ။

စီပိုုးဟာ ဖြဲ႕စည္းပံုု မတူတဲ့ ပင္မ genotype ၆ မ်ဳိးထိ ရွိၿပီး ၊ ၎ genotype

ပံုုစံကြဲေတြက အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္ ။

ဒါေၾကာင့္ ကုုသတဲ့ ေဆး၀ါး နဲ႕ ပံုုစံေတြကလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္ ။

နားလည္ေအာင္ ေရးမျပႏိုုင္လိုု႕ ခ်န္ထားလိုုက္ပါတယ္ ။

ကုုသဖိုု႕ ေတာ့ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားထံ အပ္ႏွံလိုုက္တာ ေကာင္းပါတယ္ ။

..

က်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ

ေဒါက္တာျမင့္သိန္း

၄ စက္တင္ဘာ ၂၀၁၄

Credit to Dr.Myint Thein