♪ “အြန္လိုင္းေပၚမွ လူစိမ္းမ်ား” ♫

အီးေမးႏွင့္ လူမႈကြန္ရက္စာမ်က္ႏွာမ်ားေပၚလာသည္မွာ ေကာင္းပါသည္။ ႏိုင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း ခင္မင္ရင္းႏွီးႏိုင္သည္။ အေ၀းမွ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားႏွင့္ သိကြၽမ္းႏိုင္သည္။ မိတ္ေဆြသစ္မ်ား တိုးပြားႏိုင္သည္။ တစ္ဖက္၌ ဤသို႔ ေကာင္းက်ဳိးမ်ားရွိသလို တစ္ဖက္၌လည္း မိမိႏွင့္တစ္ခါမွ မသိဖူးေသာလူစိမ္း မ်ားက ဒုကၡေပးျခင္းရွိႏိုင္သည္။ ထိုအႏၲရာယ္ကိုတတ္ႏိုင္သမွ်ေရွာင္ရွား လိုလွ်င္ အေၾကာင္းမသိသူမ်ားကို သတိထားၿပီး ဆက္ဆံဖို႔လိုသည္။ သူစိမ္း မ်ားထံမွ အႏၲရာယ္နည္းပါးေစဖို႔ အီးေမးႏွင့္ လူမႈကြန္ရက္မ်ားက ေဆာင္ရြက္ ေပးထားသည္တို႔ ရွိပါသည္။ ယင္းတို႔မွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ပါသည္ ...။

<Facebook>

Facebook မွာရွိေသာ privacy settings က လူစိမ္းမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ခြင့္ေပးပါသည္။ မိမိအား မည္သူက ေတြ႕ျမင္ခြင့္ရမည့္ မိမိႏွင့္ မည္သူတို႔သာ လူမႈကြန္ရက္ မိတ္ေဆြစည္း၀ိုင္းထဲသို႔ ဆြဲသြင္းမည္ စသည္ တို႔ကို privacy setting မွတစ္ဆင့္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ Facebook page ၏ အေပၚညာဘက္ေထာင့္တြင္ရွိေသာ drop- down menu ေနရာတြင္ ကလစ္ ႏွိပ္ပါ။ ၿပီးလွ်င္ Setting > privacy အတိုင္း အဆင့္ဆင့္၀င္ပါ။ မိမိ၏ မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းစာရင္းမ၀င္ေသာသူတစ္ ေယာက္အား မိမိ၏အီးေမးလိပ္စာ သို႔မဟုတ္ ဖုန္းနံပါတ္မွတစ္ဆင့္ ဆက္သြယ္ထိေတြ႕ျခင္းကို တားဆီးပါမည္။

သို႔အတြက္ မိမိႏွင့္သင့္ေတာ္ေသာ option တစ္ခုကိုေရြး၍ ယင္းေဘးတြင္ ရွိေသာ edit ကို ကလစ္ႏွိပ္ပါ။ ၿပီးလွ်င္ ယင္းႏွင့္သက္ဆိုင္ရာ menu ထဲမွ Friends ကိုေရြးပါ။ မိမိ၏ profile အား Google အပါအ၀င္ အျခားေသာ search engine မ်ားတြင္ မေပၚေစရန္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္လည္း လူစိမ္းမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္းမွ ေရွာင္ရွားႏိုင္သည္။ ထိုကိစၥအတြက္ who can look me up ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွ edit ကိုေရြးခ်ယ္ရပါမည္။ Allow search engine outside of Facebook to link to your profile စာသားေဘးမွ box တြင္ အမွန္ျခစ္ ျပဳတ္ေအာင္ ျဖဳတ္ေပးရပါမည္။

ထိုမွ်လုပ္ထားေသာ္လည္း Facebook account ရွိသူတစ္ေယာက္သည္ Facebook ၏ search tool ကိုသံုး၍ မိမိ၏ အမည္အား ရွာေဖြႏိုင္သည္။ Default တြင္ မိမိ၏အမည္ကား သိထားသူတစ္ေယာက္သည္ မိမိထံ friend request ပို႔ႏိုင္သည္။ လူစိမ္းမ်ားမိမိႏွင့္ မိတ္ေဆြဖြဲ႕ျခင္းကို ဟန္႔တားလိုပါက who can contact me စာသားေဘးတြင္ရွိေသာ Edit တြင္ကလစ္ႏွိပ္ပါ။ ၿပီးလွ်င္ drop-down menu ကို ကလစ္ႏွိပ္၍ friends of friends ကိုေရြးခ်ယ္ ပါ။ ကံမေကာင္းသည္မွာ မိမိအားဆက္သြယ္ရန္ ႀကိဳးစားလာသူအားလံုးကို block လုပ္၍ မရႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။Facebook သည္မိမိသိသင့္သည္ဟု ထင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႔၏ message မ်ားကိုျပသေပးႏိုင္သည္။ မိမိ၏ inbox တြင္ရွိေသာ Message Request Section သည္ မိမိသိသင့္သည္ဟု ထင္ေသာ message မ်ားကိုသာ စစ္ထုတ္ေရြးခ်ယ္ေပးပါ သည္။

 ထို႔ေၾကာင့္မလိုအပ္ဘဲ အေႏွာင့္အယွက္ေပးမည့္ message မ်ား ေရာက္မလာႏိုင္ပါ။ Message folder ထဲတြင္ရွိေသာ message မ်ားအားစစ္ေဆးလိုလွ်င္ Facebook toolbar ရွိ Message button ကိုႏွိပ္ၿပီး ျပဳလုပ္နုိင္သည္။ Message Request စာသားေဘး တြင္ျပထားေသာ ကိန္းဂဏန္းအေရအတြက္သည္ မိမိမဖတ္ရေသးေသာ message မည္မွ်ရွိသည္ကိုျပပါသည္။ ယင္းထဲမွ message တစ္ခုကိုေရြးၿပီး ဖြင့္ႏိုင္သည္။ သို႔မဟုတ္ ေနာင္ကာလမ်ားတြင္ ယင္း message ကို လက္ခံ မည္ဆိုပါက Accept တြင္ ကလစ္ႏွိပ္ႏိုင္သည္။ သို႔တည္းမဟုတ္ယင္း message အား စစ္ထုတ္ဖယ္ရွားၿပီး Filtered request ေခါင္းစဥ္ ေအာက္သို႔ ပို႔ရန္ Ignore တြင္ ကလစ္ႏွိပ္ႏိုင္သည္။

<Whats App>

ဤ App မွာလည္း Facebook ၏ ပိုင္ဆုိင္မႈေအာက္တြင္ရွိေသာ Chat app တစ္ခုျဖစ္သည္။ မိမိ၏ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္း မ်ား မိသားစု၀င္မ်ားႏွင့္သာ အလြယ္တကူ ဆက္သြယ္၍ရေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးေသာေၾကာင့္ Whats app သည္ ေအာင္ျမင္မႈ ႀကီးစြာရလာခဲ့ပါသည္။ အျခားေသာ messaging app တို႔ႏွင့္ မတူသည္မွာ မိမိ၏ဖုန္း contact list စာရင္းထဲတြင္ရွိသူတစ္ေယာက္ ထံသို႔ friend request ပို႔ရန္မလိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ထိုသူႏွင့္ဆက္သြယ္လိုသည္ ဟုဆိုလွ်င္ Chat လုပ္ငန္းကို စဖို႔သာ လိုပါသည္။ အကယ္၍ ဖုန္းနံပါတ္တစ္ခု အား ကာလတာရွည္သံုးေနၿပီး ယင္းဖုန္း၏ Contact list ထဲမွ မိတ္ေဆြ ေဟာင္းမ်ားအား မိမိ ယခုဘာလုပ္ေနသည္ကိုေတြ႕ျမင္ေစလိုသည့္ ဆႏၵ မရွိပါလွ်င္မိမိ၏ information အား contact list ထဲရွိ မည္သူတစ္ဦး တစ္ေယာက္မွ ေတြ႕ျမင္ျခင္းမရွိေစရန္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ သည္။

ထိုသို႔ျပဳလုပ္ရန္ whatsapp ၏ setting menu ကိုဖြင့္ပါ။ Account ေနရာတြင္ တစ္ခ်က္ ေခါက္ပါ။ ၿပီးလွ်င္ privacy ထဲသို႔၀င္ပါ။ Last seen/ profile photo/status တို႔အား မည္သူကျမင္ခြင့္ရွိသည္ကို ယင္းေနရာတြင္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္သည္။ Default အားျဖင့္ဆိုလွ်င္ မည္သူမဆိုျမင္ႏိုင္ခြင့္ (Everyone) ကို ေရြးထား ပါသည္။ သို႔ေသာ္မည္သူမွမျမင္ေစလိုလွ်င္ nobody at all ကို ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ သည္။ မိမိႏွင့္ အဆက္အသြယ္ရွိသူမ်ားသာျမင္ေစလိုလွ်င္ only my contacts ကိုေရြးႏိုင္သည္။ အကယ္၍လူအားလံုးက မိမိႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ သတင္း အခ်က္အလက္မ်ားကို ျမင္ခြင့္မရွိဟုဆိုလွ်င္ ယခင္ ဖုန္းနံပါတ္ အေဟာင္း ကိုပင္ မိမိဆက္၍ကိုင္ေနေၾကာင္း အဆက္အဆံ အေျပာအဆိုမရွိသူ အားလံုး သိေတာ့မည္မဟုတ္ပါ။

အျခားလုပ္ႏိုင္ေသာ နည္းလမ္းတစ္ရပ္မွာ မိမိႏွင့္ အထိအေတြ႕ရွိ သူတစ္ဦး ခ်င္းအား ကြက္၍ block လုပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ မိမိႏွင့္အဆက္အသြယ္ရွိသူ မ်ား၏ စာရင္းကို app ၏ contacts screen တြင္ေတြ႕ႏိုင္သည္။ ယင္းထဲမွအစက္ သုံးစက္ ေနရာကို ႏွိပ္ၿပီး More ကိုေရြးခ်ယ္ရပါမည္။ ၿပီးလွ်င္ မိမိပိတ္ဆို႔လိုသူ အတြက္ block ကိုေရြးခ်ယ္ႏိုင္သည္။ မိမိႏွင့္ မသိသူမ်ားထံမွပို႔ေသာ စာမ်ား ကိုလည္း ယင္းနည္းလမ္းသံုး၍ block လုပ္ႏိုင္သည္။ ထိုအခါ မိမိ၏ contact list တြင္ မပါ၀င္သူမ်ားထံမွလာေသာ message မ်ားကို ရေတာ့မည္မဟုတ္ပါ။

<Gmail>

မိမိ Sing up လုပ္ထားမိေသာ newsletter သို႔မဟုတ္ mailing list မွ message မ်ား ေတာက္ေလွ်ာက္လာေနသည္ဟု ဆိုလွ်င္ယင္း message မ်ားထဲမွတစ္ခု ကို ဖြင့္ပါ။ ၿပီးလွ်င္ေအာက္ဘက္သို႔ဆင္းသြားၿပီး email အတြင္းရိွ unsubscribe သို႔မဟုတ္ change email preference ကို ေရြးခ်ယ္ပါ။ ယင္းတို႔ကို ရွာမေတြ႕ လွ်င္လည္းကိစၥမရွိပါ။ မိမိထံစာပို႔ေသာ အီးေမးလိပ္စာ၏ ေဘးတြင္ unscribe button ကို Gmail က ေပးထားေလ့ရိွပါသည္။ မိမိထံပို႔ေသာစာသည္ spam ျဖစ္သည္ဟု ေသခ်ာပါက ယင္းစာကိုမဖြင့္ဘဲ spam report လုပ္ႏိုင္ပါသည္။ ယင္းကိစၥအတြက္ inbox ကိုဖြင့္ၿပီး Report spam buttom ကိုႏွိပ္ရပါမည္။

ယင္းနည္းလမ္းမ်ားက မေအာင္ျမင္လွ်င္ စာပို႔သူ၏ အီးေမးအားဖြင့္၍ manual block လုပ္ႏိုင္သည္။ အီးေမးထဲမွ drop-drown menu တြင္ ကလစ္ႏွိပ္ပါ။ Block ကိုႏွိပ္ပါ။ ၿပီးလွ်င္ sender ကိုေရြးေပးရပါမည္။ မိမိထံ block လုပ္ထား သူအား ျပန္၍ ဖြင့္ေပးလိုလွ်င္ ယင္းနည္းလမ္းအတိုင္း unblock လုပ္ႏိုင္သည္။ Google သည္ လူတစ္ဦးတြင္ မိတ္ေဆြပြားလာေစရန္ Google + ကိုလည္း ျပဳလုပ္ထားသည္။ မိမိႏွင့္ သိသူတစ္ဦးဦး၏ အဆက္အသြယ္က သူ၏ circle ထဲသို႔ ဆြဲသြင္းလွ်င္ မိမိမသိသူတစ္ ေယာက္ေယာက္ႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္မိသြား ပါမည္။ ထိုသူတို႔အေနျဖင့္ မိမိ၏အီးေမးလိပ္စာကိုပင္ သိရန္မလိုပါ။

ယင္းကို ကာကြယ္ လိုလွ်င္ Gmail ထဲသို႔၀င္ပါ။ စက္သြားပံုေလးကိုႏွိပ္ၿပီး setting ကို ေရြးပါ။ ယင္းေနာက္ ေအာက္ဘက္သို႔ ဆင္းသြားၿပီး Email Via Google+ Section သို႔သြားပါ။ drop-down menu ကိုႏွိပ္ၿပီး No.one ကိုေရြးေပးပါ။

ဧဧသက္(ျဖိဳးဓနဒစ္ဂ်စ္တယ္ဓာတ္ပံု)

Mobile Guide Journal (Every Monday)
https://www.facebook.com/officialmobileguidejournal

www.pyaephyo.com

http://www.winkabarkyaw.net